[277] พัทธจักรแห่งวัตถุนิสสารกะ มีอุตริมนุสธรรม 3 ข้อเป็น
มูลก็ดี มีอุตริมนุสธรรม 4 ข้อเป็นมูลก็ดี มีอุตริมนุสธรรม 5 ข้อเป็น
มูลก็ดี มีอุตริมนุสธรรม 6 ข้อเป็นมูลก็ดี มีอุตริมนุสธรรม 7 ข้อเป็น
มูลก็ดี มีอุตริมนุสธรรม 8 ข้อเป็นมูลก็ดี มีอุตรินนุสธรรม 9 ข้อเป็น
มูลก็ดี มีอุตริมนุสธรรม 10 ข้อเป็นมูลก็ดี บัณฑิตพึงทำ ให้เหมือน
พัทธจักร แม้มีอุตริมนุสธรรมข้อหนึ่ง ๆ เป็นมูล แห่งนิกเขปบททั้งหลาย
ที่กล่าวไว้แล้วฉะนั้น พึงให้พิสดารเหมือนพัทธจักร มีอุตริมนุสธรรมข้อ
หนึ่งเป็นมูล ที่ท่านให้พิสดารแล้วนั้นเถิด

พัทจักร สัพพมูลกนัย

มีอุตริมนุสธรรมทุกข้อเป็นมูล ดังนี้:-

[278] ภิกษุรู้อยู่ ประสงค์จะกล่าวว่า ข้าพเจ้าเข้าปฐมฌาน ทุติย-
ฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน สุญญตวิโมกข์ อนิมิตตวิโมกข์ อัปปณิหิตวิโมกข์
สุญญตสมาบัติติ อนิมิตตสมาบัติ อัปปณิหิตสมาบัติ วิชชา 3 สติปัฏฐาน 4
สัมมัปปธาน 4 อิทธิบาท 4 อินทรีย์ 5 พละ 5 โพชฌงค์ 7 อริยมรรค
มีองค์ 8 โสดาปัตติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล และอรหัตผลแล้ว ราคะ
ข้าพเจ้าสละแล้ว คายแล้ว ปล่อยแล้ว ละแล้ว สลัดแล้ว เพิกแล้ว ถอนแล้ว
โทสะ ข้าพเจ้าสละแล้ว คายแล้ว ปล่อยแล้ว ละแล้ว สลัดแล้ว เพิกแล้ว
ถอนแล้ว โมหะ ข้าพเจ้าสละแล้ว คายแล้ว ปล่อยแล้ว ละแล้ว สละแล้ว
เพิกแล้ว ถอนแล้ว จิตของข้าพเจ้าเปิดจากราคะ จิตของข้าพเจ้าเปิดจากโทสะ
และจิตของข้าพเจ้าเปิดจากโมหะ ด้วยอาการ 3 อย่าง . . .4 อย่าง . . .5 อย่าง
. . . 6 อย่าง . . .7 อย่าง คือ 1 เบื้องต้นเธอรู้ว่า จักกล่าวเท็จ 2 กำลังกล่าว

ก็รู้ว่ากล่าวเท็จ 3 ครั้นกล่าวแล้ว ก็รู้ว่ากล่าวเท็จแล้ว 4 อำพรางความเห็น
5 อำพรางความถูกใจ 6 อำพรางความชอบใจ 7 อำพรางความจริง เมื่อ
คนอื่นเข้าใจ ต้องอาบัติปาราชิก เมื่อเขาไม่เข้าใจ ต้องอาบัติถุลลัจจัย.
พัทธจักร สัพพมูลกนัย จบ
จักรเปยยาลแห่งวัตถุนิสสารกะ จบ
วัตถุกามวารกถา จบ

ปัจจยปฏิสังยุตวารกถา เปยยาล 15 หมวด

ปัจจัยตตวจนวาร 5 หมวด

[239] 1. ภิกษุรู้อยู่ กล่าวเท็จว่า ภิกษุใดอยู่ในวิหารของท่าน
ภิกษุนั้นเข้าแล้ว เข้าอยู่ เข้าได้แล้ว เป็นผู้ได้ เป็นผู้ชำนาญ ทำให้แจ้ง
ซึ่งปฐมฌาน ด้วยอาการ 3 อย่าง . . .4 อย่าง . . .5 อย่าง . . .6 อย่าง . . .
7 อย่าง คือ 1 เบื้องต้นเธอรู้ว่า จักกล่าวเท็จ 2 กำลังกล่าว ก็รู้ว่ากล่าว
เท็จ 3 ครั้นกล่าวแล้ว ก็รู้ว่ากล่าวเท็จแล้ว 4 อำพรางความเห็น 5 อำพราง
ความถูกใจ 6 อำพรางความชอบใจ 7 อำพรางความจริง เมื่อคนอื่นเข้าใจ
ต้องอาบัติถุลลัจจัย เมื่อเขาไม่เข้าใจ ต้องอาบัติทุกกฏ.
ภิกษุรู้อยู่ กล่าวเท็จว่า ภิกษุใดอยู่ในวิหารของท่าน ภิกษุนั้นเข้าแล้ว
เข้าอยู่ เข้าได้แล้ว เป็นผู้ได้ เป็นผู้ชำนาญ ทำให้แจ้ง ซึ่งทุติยฌาน...
ตติยฌาน . . . จตุตถฌาน . . . สุญญตวิโมกข์ . . .อนิมิตตวิโมกข์ ...อัปปณิหิต-
วิโมกข์ . . .สุญญตสมาธิ . . . อนิมิตตสมาธิ . . .อัปปณิหิตสมาธิ . . . สุญญตสมาบัติ
. . . อนิมิตตสมาบัติ . . . อัปปณิหิตสมาบัติ . . .วิชชา 3 .. .สติปัฎฐาน 4 . . .
สัมมัปปธาน 4 . . . อิทธิบาท 4 . . . อินทรีย์ 5 . . .พละ 5 . . . โพชฌงค์ 7. . .